Tiêu chảy cấp là tình trạng đi ngoài phân lỏng nhiều hơn 3 lần/ngày, kéo dài dưới 14 ngày, thường gặp ở trẻ em. Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra, có thể do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc do dị ứng thức ăn, tác dụng phụ của thuốc. Tham khảo ngay bài viết sau để hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị hiệu quả tiêu chảy cấp ở trẻ.
1. Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp ở trẻ
Tiêu chảy cấp ở trẻ có thể do một trong số các nguyên nhân dưới đây:
- Nhiễm virus: Rotavirus là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ. Virus khác như adenovirus, norovirus cũng có thể gây bệnh.
- Nhiễm vi khuẩn: E. coli, Salmonella, Shigella là những vi khuẩn thường gây tiêu chảy cấp ở trẻ.
- Ký sinh trùng: Giun đũa, amip, ký sinh trùng đơn bào cũng có thể gây tiêu chảy.
- Dị ứng thức ăn: Dị ứng sữa bò, dị ứng đạm đậu nành, dị ứng hải sản là những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy do dị ứng thức ăn ở trẻ.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như kháng sinh, thuốc giảm đau có thể gây tiêu chảy.
2. Cách nhận biết bệnh tiêu chảy cấp
- Đi ngoài phân lỏng nhiều hơn 3 lần/ngày: Phân có thể có màu vàng, xanh, hoặc có lẫn máu, nhầy.
- Nôn mửa: Trẻ có thể nôn mửa nhiều lần, dẫn đến mất nước.
- Sốt: Sốt có thể cao hoặc thấp.
- Đau bụng: Trẻ có thể đau bụng quặn từng cơn hoặc đau âm ỉ.
- Mệt mỏi: Trẻ có thể mệt mỏi, uể oải, quấy khóc.
3. Phác đồ điều trị theo phác đồ của Bộ Y tế
3.1. Phân loại mức độ mất nước
Mất nước nhẹ:
- Trẻ giảm cân 5% – 10% trọng lượng cơ thể.
- Da khô, niêm mạc miệng khô, khát nước, mắt trũng.
- Số lần đi tiêu tăng lên, phân lỏng.
- Nước tiểu ít, sẫm màu.
Mất nước vừa:
- Trẻ giảm cân 10% – 15% trọng lượng cơ thể.
- Da đàn hồi kém, mắt hõm sâu, nếp nhăn quanh miệng.
- Đi tiểu rất ít, nước tiểu sẫm màu.
- Mạch nhanh, yếu.
- Có thể có dấu hiệu lơ mơ, bứt rứt.
Mất nước nặng:
- Trẻ giảm cân hơn 15% trọng lượng cơ thể.
- Da nhăn nheo, mắt rất hõm sâu.
- Không đi tiểu hoặc đi tiểu rất ít, nước tiểu đen.
- Mạch rất nhanh, yếu.
- Trẻ có thể li bì, hôn mê.
Mất nước nặng có nguy cơ cao dẫn đến tử vong, bố mẹ phải đặc biệt lưu ý
3.2. Phác đồ điều trị
Bù nước và điện giải:
Đây là biện pháp quan trọng nhất trong điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ em. Nên sử dụng dung dịch oresol (ORS) để bù nước và điện giải cho trẻ. Có thể cho trẻ uống ORS bằng cách cho uống từng ngụm nhỏ, nhiều lần trong ngày. Lưu ý pha đúng tỉ lệ theo HDSD của sản phẩm.
Lượng ORS cần bù cho trẻ phụ thuộc vào mức độ mất nước và cân nặng của trẻ.
- Trẻ dưới 2 tuổi: Cho trẻ uống 50 – 100ml Oresol sau mỗi lần đi ngoài.
- Trẻ 2 – 10 tuổi: Cho trẻ uống 100 – 200ml Oresol sau mỗi lần đi ngoài.
- Trẻ trên 10 tuổi: Cho trẻ uống Oresol đến hết khát sau mỗi lần đi ngoài.
Nên cho trẻ uống Oresol thường xuyên, ngay cả khi trẻ không cảm thấy khát.
Bố mẹ phải cho trẻ uống Oresol ngay cả khi trẻ không thấy khát để phòng mất nước
Điều trị nguyên nhân gây tiêu chảy:
- Nếu tiêu chảy do virus: Không có thuốc điều trị đặc hiệu. Cần bù nước và điện giải đầy đủ cho trẻ.
- Nếu tiêu chảy do vi khuẩn: Có thể sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.
- Nếu tiêu chảy do ký sinh trùng: Có thể sử dụng thuốc chống ký sinh trùng theo chỉ định của bác sĩ.
Thuốc cầm tiêu chảy:
Việc sử dụng thuốc cầm tiêu chảy chỉ có tác dụng làm giảm các triệu chứng của bệnh, không có tác dụng điều trị nguyên nhân gây tiêu chảy. Bố mẹ chỉ được cho con sử dụng khi có bác sĩ chỉ định. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc cho trẻ.
Một số loại thuốc cầm tiêu chảy thường được sử dụng cho trẻ em:
- Smecta: có hoạt chất là Diosmectit – silicat nhôm và magnesi tự nhiên có cấu trúc từng lớp lá mỏng xếp song song với nhau và có độ quánh dẻo cao, nên có khả năng rất lớn bao phủ niêm mạc đường tiêu hóa.
- Loperamide: Loại thuốc này có tác dụng làm chậm nhu động ruột, giúp giảm số lần đi ngoài và kéo dài thời gian giữa các lần đi ngoài. Không dùng cho trẻ dưới 6 tuổi.
- Hidrasec (Racecadotril): Racecadotril là một thuốc kháng tiết đường ruột, hoạt động giới hạn ở ruột non, làm giảm sự tiết nước và điện giải ở ruột non, gây ra bởi độc tố vi khuẩn tả hoặc viêm, không ảnh hưởng tới hoạt động bài tiết cơ bản.
Trong nhiều trường hợp, tiêu chảy là cách bài tiết để thải chất độc ra khỏi cơ thể. Vì vậy việc bù nước và điện giải cho bé vẫn được ưu tiên hàng đầu. Bác sĩ sẽ đánh giá nguyên nhân và tình trạng tiêu chảy để quyết định có cần cho bé dùng thuốc cầm tiêu chảy hay không.
Bổ sung kẽm cho trẻ:
Việc bổ sung kẽm cho trẻ bị tiêu chảy cấp có thể mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:
- Giảm thời gian bị tiêu chảy: Một số nghiên cứu cho thấy trẻ em được bổ sung kẽm có thời gian bị tiêu chảy ngắn hơn so với trẻ không được bổ sung kẽm.
- Giảm nguy cơ tái phát: Bổ sung kẽm có thể giúp giảm nguy cơ trẻ bị tiêu chảy lại sau khi đã khỏi bệnh.
- Giảm tỷ lệ tử vong: Bổ sung kẽm có thể giúp giảm tỷ lệ tử vong do tiêu chảy ở trẻ em, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, giúp trẻ chống lại các bệnh tật tốt hơn.
Liều lượng kẽm khuyến nghị cho trẻ bị tiêu chảy cấp:
- Trẻ dưới 6 tháng tuổi: 10 mg/ngày trong 10 – 14 ngày.
- Trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi: 20 mg/ngày trong 10 – 14 ngày.
Hỗ trợ điều trị:
Men vi sinh đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ em thông qua một số cơ chế sau:
- Cân bằng hệ vi sinh đường ruột:
Hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh bao gồm nhiều chủng vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại. Khi trẻ bị tiêu chảy cấp, sự cân bằng này bị phá vỡ, dẫn đến số lượng vi khuẩn có hại tăng lên và vi khuẩn có lợi giảm xuống.
Men vi sinh bổ sung các vi khuẩn có lợi cho đường ruột, giúp cân bằng lại hệ vi sinh và ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại.
Men vi sinh mang tới nhiều tác dụng có lợi đối với tình trạng tiêu chảy
- Tăng cường chức năng rào cản ruột:
Lớp niêm mạc ruột đóng vai trò như một rào cản bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus và độc tố. Men vi sinh giúp tăng cường chức năng rào cản ruột bằng cách kích thích sản xuất chất nhầy, tăng cường liên kết tế bào và giảm tính thấm của ruột.
- Kích thích hệ miễn dịch:
Hệ miễn dịch đường ruột đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.
Men vi sinh giúp kích thích hệ miễn dịch đường ruột bằng cách tăng cường sản xuất các tế bào miễn dịch và các chất chống viêm.
- Giảm tiết dịch ruột:
Khi bị tiêu chảy cấp, ruột tiết ra nhiều dịch hơn bình thường, dẫn đến mất nước và điện giải.
Một số chủng vi sinh có lợi có thể giúp giảm tiết dịch ruột, từ đó giúp trẻ giảm bớt tình trạng tiêu chảy.
- Cải thiện tiêu hóa:
Men vi sinh giúp cải thiện tiêu hóa bằng cách sản xuất enzyme tiêu hóa và hỗ trợ quá trình hấp thu dinh dưỡng.
Nhờ những cơ chế tác dụng trên, men vi sinh có thể giúp cải thiện các triệu chứng tiêu chảy cấp ở trẻ em như:
- Giảm thời gian bị tiêu chảy
- Giảm số lần đi ngoài
- Giảm mức độ nghiêm trọng của tiêu chảy
- Giảm nguy cơ biến chứng
- Giúp trẻ phục hồi sức khỏe nhanh hơn
Men vi sinh Rhamofit thuộc thương hiệu Fyto+ là sản phẩm được nhiều mẹ lựa chọn
Men vi sinh Rhamnofit dạng nhỏ giọt là giải pháp hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả cho trẻ em, đặc biệt trong giai đoạn trẻ dễ bị tiêu chảy cấp do thay đổi chế độ ăn, hệ vi sinh đường ruột bị mất cân bằng. Sản phẩm sở hữu những ưu điểm vượt trội:
- Chứa 5 tỷ lợi khuẩn Lactobacillus Rhamnosus GG: Đây là chủng vi khuẩn có lợi được nghiên cứu lâm sàng chứng minh hiệu quả trong việc hỗ trợ tiêu hóa, giảm thiểu các triệu chứng tiêu chảy cấp, táo bón, đầy hơi, khó tiêu ở trẻ em.
- Dạng nhỏ giọt tiện lợi: Giúp bé dễ dàng hấp thu, thích hợp với cả trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
- An toàn, không tác dụng phụ: Sản phẩm được nhập khẩu chính hãng từ Châu Âu, tuân thủ quy trình sản xuất nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bé.
Trên đây là những cách điều trị và hỗ trợ điều trị hiệu quả tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ. Tiêu chảy cấp ở trẻ nếu can thiệp kịp thời và đúng cách có thể khỏi hoàn toàn mà không để lại hậu quả. Ngược lại nếu can thiệp không đúng cách có nguy cơ gây ra biến chứng mất nước, rối loạn huyết động dẫn đến tử vong. Cùng tham khảo tiếp cách ngăn ngừa biến chứng của tiêu chảy cấp nhé.
3.3. Ngăn ngừa biến chứng:
- Cho trẻ bú hoặc ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa.
- Tránh cho trẻ ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, nhiều đường, nhiều đạm.
- Cho trẻ uống nhiều nước, oresol.
- Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Giữ gìn vệ sinh môi trường sống xung quanh trẻ.
4. Khi nào nên đưa trẻ đi khám?
Nên đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu trẻ có các dấu hiệu sau:
- Mất nước nặng. Trẻ có dấu hiệu mất nước như da khô, lưỡi khô, mắt trũng, tiểu ít.
- Trẻ mệt mỏi, li bì, không tỉnh táo.
- Trẻ có dấu hiệu lơ mơ, bứt rứt.
- Tiêu chảy kèm theo sốt cao trên 39 độ C.
- Trẻ nôn nhiều không thể dùng được Oresol dạng uống.
- Có máu trong phân.
5. Phòng ngừa tiêu chảy cấp ở trẻ:
- Vệ sinh tay: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi thay tã cho trẻ.
- Vệ sinh ăn uống: Ăn chín uống sôi, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
- Tiêm chủng đầy đủ: Tiêm chủng vắc-xin phòng Rotavirus giúp phòng ngừa tiêu chảy do Rotavirus ở trẻ.
- Cho trẻ bú sữa mẹ: Sữa mẹ cung cấp cho trẻ nhiều kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, phòng ngừa tiêu chảy.
Tiêu chảy cấp ở trẻ em là bệnh lý thường gặp, nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như mất nước, suy dinh dưỡng, thậm chí tử vong. Do vậy, bố mẹ cần nắm rõ nguyên nhân, cách nhận biết và điều trị tiêu chảy cấp để chăm sóc trẻ tốt nhất. Liên hệ với chuyên gia của chúng tôi theo Hotline 1900 8260 để được tư vấn về sức khỏe của bé.
